Ta strona wykorzystuje ciasteczka ("cookies") w celu zapewnienia maksymalnej wygody w korzystaniu z naszego serwisu. Czy wyrażasz na to zgodę?

Czytaj więcej

dr hab. Wiktor Kotowski, prof. ucz.

Problematyka badawcza

Na pytanie o zawód lub specjalność najchętniej odpowiadam: ekolog. Ale podobnie odpowiedziałbym zapewne na pytanie o poglądy polityczne, czy światopogląd. Uważam, że ekologia – ujęta szeroko, jako nauka interdyscyplinarna o środowisku i życiu – powinna dziś być podstawą dla rozumienia świata, naszego w nim miejsca i wpływu na biosferę – zarówno w lokalnym, jak globalnym wymiarze – oraz fundamentem decyzji o sposobach gospodarowania i rozwoju społeczeństw. Dlatego moja działalność naukowa łączy się ze zaangażowaniem w ochronę przyrody i środowiska, a na wykładach nie ukrywam swoich „zielonych” poglądów społeczno-politycznych.

Moją pasją są mokradła, a w szczególności bagna i rzeki, oraz wszystko, co się dzieje w nich i wokół nich. Mokradła to ekosystemy o szczególnym znaczeniu dla przyrody i stanu środowiska, które jednocześnie ucierpiały najsilniej ze wszystkich ekosystemów z powodu krótkowzrocznej, łupieżczej gospodarki człowieka – osuszanie na potrzeby rolnictwa i leśnictwa, eksploatacji torfu, górnictwa odkrywkowego, czy zanieczyszczeń (w szczególności eutrofizacji).

Trzon moich dotychczasowych badań stanowiły ekologiczne podstawy ochrony przyrody i restytucji torfowisk niskich i próby znajdowania ekosystemowych rozwiązań przy planowaniu strategii ich ochrony. Od kilku lat wspólnie z grupą współpracowników z mojej grupy badawczej z fascynacją odkrywam potencjał warsztatu ekologii funkcjonalnej – opartej na analizie cech funkcjonalnych gatunków i ich zróżnicowaniu w biocenozie. Ostatnio, rozpocząłem badania nad stabilnością i odpornością torfowisk niskich na zmiany klimatu (projekt MIRACLE), uwarunkowaniami procesów torfotwórczych i możliwościami ich odtwarzania w kontekście mitygacji ocieplenia klimatu (projekt RePeat), a także rolą mokradeł nadrzecznych w oczyszczaniu wód i zapobieganiu eutrofizacji rzek w zlewniach rolniczych (projekt CLEARANCE).

Więcej o tematyce badań: patrz autoreferat mojej rozprawy habilitacyjnej.

Projekty badawcze

2017 – 2019

CLEARANCE – CircuLar Economy Approach to River pollution by Agricultural Nutrients with use of Carbon-storing Ecosystems; ERA-NET WaterWorks 2015, koordynator.
Project międzynarodowy zmierzający do oceny funkcjonowania bagien nadrzecznych jako stref buforowych ograniczających dopływ pierwiastków biogennych do wód powierzchniowych. Projekt ma za zadanie wskazać i wypromować możliwe scenariusze rozwoju bagiennych stref buforowych oraz zapewniania przez nie usług ekosystemowych, w oparciu o oszacowanie korzyści w wymiarze rynkowym i pozarynkowym. Partnerami projektu są naukowcy z Uniwersytetu im. Ernsta Moritza Arndta w niemieckim Greiswaldzie, Uniwesytetu Arhus w Danii, IGB Leibniz-Institut für Gewässerökologie und Binnenfischerei w Niemczech oraz Uniwersytetu Radbaoud w Nijmegen w Holandii.

2017 – 2019

REPEAT – REstoration and prognosis of PEAT formation in fens linking diversity in plant functional traits to soil biological and biogeochemical processes, Horyzont 2020 Co-Fund EraNet – BiodivERsA; koordynator.
Celem projektu jest zrozumienie i opis mechanizmów odpowiedzialnych za akumulację torfu na torfowiskach niskich, szczególnie w kontekście przywracania tego procesu w ramach restytucji przyrodniczej jako elementu strategii mitygacji zmian klimatu. W badaniach biorą udział naukowcy z Uniwersytetu im. Ernsta Moritza Arndta w niemieckim Greiswaldzie, Norweskiego Instytutu Badań Rolniczych i Środowiskowych, rumuńskiego Krajowego Instytutu Badań i Rozwoju Delty Dunaju, belgijskiego Uniwersytetu w Antwerpii, czeskiego Uniwersytetu Karola w Pradze oraz międzynarodowej organizacji Wetlands International.

2014 – 2016

Restytucja łąk zalewowych na warszawskim odcinku OSOP Natura 2000 (PLB 140004), Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009–2014; kierownik naukowy.

2013 – 2016

MIRACLE: Mires and Climate – towards enhancing functional resilience of fen peatlands. Polsko-Norweska Wspólpraca Badawcza, kierownik.

2010 – 2013

Ocena przyrodniczych i środowiskowych efektów restytucji torfowisk niskich metodą usuwania warstwy murszowej. Grant MNiSW, kierownik.

2006 – 2011

Conservation of biodiversity of Red Bog – a relict of large Central European Raised Bogs – Norweski Mechanizm Finansowy, koordynacja pakietu działań związanych z badaniami roślinności

2006 – 2008

Co-ordination of scientific activities towards elaboration of common strategy for environmental protection and sustainable management in Syr Darya River Basin, in Uzbekistan and Kazakhstan, FP6, wykonawca

2006 – 2007

Towards understanding community assembly rules during floodplain restoration, Francqui Research Foundation, kierownik i glówny wykonawca, projekt realizowany na Uniwersytecie w Antwerpii

2004 – 2006

Wpływ wgłębnego pożaru torfowiska na glebę torfową, profil wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych i sukcesję ekologiczną na terenie pożarzyska; KBN 2 P04G 039 26 –   wykonawca

2003 – 2006

Multifunctional use of peatlands in Poland – a chance to preserve biodiversity, PIN-MATRA, wykonawca;

2002 – 2005

Towards Natural Flood Reduction Strategies, FP 5, naukowa koordynacja pakietu działań

1999 – 2001

Central European Peatland Project, Wetlands International, krajowy koordynator

Współpraca z innymi ośrodkami

  • Randboud University Nijmegen (Holandia) – współpraca z grupą badawczą prof. Leona Lamersa – Aquatic Ecology & Environmental Biology, w zakresie biogeochemii mokradeł i odtwarzania ich usług ekosystemowych (partner projektu CLEARANCE)
  • University of Antwerp (Belgia) – współpraca z grupą badwczą prof. Patricka Meire i prof. Rudy’ego van Diggelen – Ecosystem Management Research Group, w zakresie ekologii i restytucji torfowisk niskich (partner projektu RePeat)
  • Arhus University (Dania) – współpraca z dr Carlosem Hoffmanem (Department of Bioscience – Catchment Science and Environmental Management) – w zakresie restytucji mokradeł nadrzecznych (partner projektu CLEARANCE)
  • IGB Leibniz-Institut für Gewässerökologie und Binnenfischerei (Niemcy) – współpraca z dr Dominikiem Zakiem w zakresie procesów biogeochemicznych w trakcie restytucji torfowisk (partner projektu CLEARANCE)
  • Ernst Moritz Arndt University of Greifswald (Niemcy) – współpraca z grupą prof. Hansa Joostena – Institute of Botany and Landscape Ecology, w zakresie ekologii, ochrony i restytucji torfowisk (partner projektów CLEARANCE i RePeat)
  • Danube Delta – National Institute for Research and Development (Rumunia) – współpraca w zakresie ekologicznych podstaw ochrony i restytucji torfowisk (partner projektu RePeat)
  • Norwegian Institute for Bioeconomy (Norwegia) – współpraca z Division for Environment and Natural Resources w zakresie analizy i modelowania wpływu torfowisk na klimat (partner projektu RePeat)
  • Norwegian University of Science and Technology (Norwegia) – współpraca z NTNU Museum of Natural History and Archaeology w zakresie ekologicznych podstaw ochrony i restytucji torfowisk (partner projektu MIRACLE).

… oraz inne ośrodki – liczne kontakty i współpraca naukowa dotycząca wcześniejszych projektów oraz współautorswa prac naukowych.

Członkostwo w organizacjach, działalność społeczna i popularyzacja wiedzy

  • Zarząd Centrum Ochrony Mokradeł: organizacji pozarządowej zajmującej się czynnie ochroną przyrody oraz działalnością edukacyjną i popularyzatorską w zakresie wiedzy o mokradłach (m.in. organizacja corocznych Dni Mokradeł).
  • Zarząd Wetlands International – European Association (działalność na rzecz ochrony skuteczniejszej mokradeł w Europie)
  • International Mire Conservation Group
  • Society for Ecological Restoration, w latach 2002-2006 członek zarządu Oddziału Europejskiego.
  • International Association for Vegetation Science (IAVS)

Publikacje

Publikacje w międzynarodowych czasopismach recenzowanych
  • Grygoruk, M., Bańkowska, A., Jabłońska, E., Janauer, G.A., Kubrak, J., Mirosław-Świątek, D., Kotowski, W. 2015. Assessing habitat exposure to eutrophication in restored wetlands: model-supported ex-ante approach to rewetting drained mires. Journal of Environmental Management 152, 230-240;
  • Jabłońska E., Falkowski T., Chormański J., Jarzombkowski F., Kłosowski S., Okruszko T., Pawlikowski P., Theuerkauf M., Wassen M. J., Kotowski W., 2014: Understanding the Long Term Ecosystem Stability of a Fen Mire by Analyzing Subsurface Geology, Eco-Hydrology and Nutrient Stoichiometry – Case Study of the Rospuda Valley (NE Poland); Wetlands 34, 815–828.
  • Fujita, Y., Olde Venterink, H., van Bodegom, P., Heil, G.W., Hölzel, N., Jabłońska, E., Kotowski, W., Okruszko, T., Pawlikowski, P., de Ruiter, P.C., Wassen, M.J. 2013. Low investment in sexual reproduction threatens plants adapted to phosphorus limitation. Nature 505: 82-86.
  • Hedberg, P., Saetre, P., Sundberg, S., Rydin, H., Kotowski, W. 2013. A functional trait approach to fen restoration analysis. Applied Vegetation Science 16: 658–666.
  • Kotowski, W., Jabłońska, E., Bartoszuk, H. 2013. Conservation management in fens: do large tracked mowers impact functional plant diversity? Biological Conservation 167: 292–297.
  • Kotowski, W., Dzierża, P., Czerwiński, M., Kozub, Ł., Śnieg, S. 2013. Shrub removal facilitates recovery of wetland species in a rewetted fen. Journal for Nature Conservation 21: 294–308.
  • Hedberg, P., Kozub L., Kotowski, W. 2013. Functional diversity analysis helps to identify filters affecting community assembly after fen restoration by top-soil removal and hay-transfer. Journal for Nature Conservation 22: 50-58.
  • Hedberg, P., Kotowski, W., Saetre, P., Mälson, K., Rydin, H., Sundberg, S. 2012. Vegetation recovery after multiple-site experimental fen restorations. Biological Conservation 147: 60-67.
  • Struyf, E., Kotowski, W., Jacobs, S., Van Damme, S., Bal, K., Opdekamp, W., Backx, H., Van Pelt D., Meire P. 2011. Tracing Si–N–P ecosystem-pathways: is relative uptake in riparian vegetation influenced by soil waterlogging, mowing management and species diversity? Hydrobiologia 674: 41-50.
  • Kotowski, W., Beauchard, O. Opdekamp, W., Meire, P., van Diggelen, R. 2010. Waterlogging and canopy interact to control species recruitment in floodplains. Functional Ecology 24: 918–926.
  • Klimkowska, A., Kotowski W., Van Diggelen R., Grootjans A.P., Dzierża P., Brzezińska K. 2010. Vegetation re-development after fen meadow restoration by topsoil removal and hay transfer. Restoration Ecology 18: 924–933.
  • Klimkowska, A., Grootjans, A.P. Van Diggelen, Kotowski, W. 2010. Prospects for fen meadow restoration on severely degraded fens. Perspectives in Plant Ecology, Evolution and Systematics 12 : 245-255.
  • Hedberg, P., Kotowski W. 2010. New nature by sowing? The current state of species introduction in grassland restoration, and the road ahead . Journal for Nature Conservation, 18 : 304-308.
  • Klimkowska, A., Dzierża, P. Grootjans, A.P. Kotowski, W. Van Diggelen R. 2010. Prospects of fen restoration in relation to changing land use—An example from central Poland. Landscape and Urban Planning 97: 249-257.
  • Klimkowska A., Dzierża P., Kotowski W., Brzezińska K. 2010. Methods of limiting willow shrub re-growth after initial removal on fen meadows. Journal for Nature Conservation 12-21.
  • Klimkowska A., Dzierża P., Brzezińska K., Kotowski W., Mdryzcki P. Can we balance the high costs of nature restoration with the method of topsoil removal? Case study from Poland. Journal for Nature Conservation 18: 202-205.
  • Klimkowska, A., Bekker R.M. Van Diggelen, R., Kotowski, W. 2010. Species trait shifts in vegetation and soil seed bank during fen degradation. Plant Ecology 206:59–82.
  • Olde Venterink, H., Kardel, I. Kotowski, W., Peeters, W., Wassen, M.J. Long-term effects of drainage and hay-removal on nutrient dynamics and limitation in the Biebrza mires. Biogeochemistry 93:235–252.
  • Kotowski, W.; Thörig, W.; Van Diggelen, R. & Wassen, M.J. 2006. Competition as a factor structuring species zonation in riparian fens – a transplantation experiment. Applied Vegetation Science 9: 231-240.
  • Kotowski, W., Okruszko, T. 2005. Towards natural flood reduction strategies: introduction to Ecoflood special feature. Journal of Water and Land Development 8: 5-10.
  • Kotowski W. & Piorkowski H. 2005. Competition and succession affecting vegetation structure in riparian wetlands. Ecohydrology & Hydrobiology.
  • Kotowski W. & Van Diggelen R. 2004. Fen vegetation composition in relation to light availability. Journal of Vegetation Science 15: 583–594.
  • Kotowski W., Van Andel J., Van Diggelen R., Hogendoorf J. 2001. Response of fen plant species to groundwater level and light intensity. Plant Ecology 155: 147-156.
  • Kotowski W., Van Diggelen R., Kleinke J. 1998. Behaviour of wetland plant species along a moisture gradient in two geographically distant areas. Acta Botanica Neerlandica 47 (3): 337-349.
Monografie i rozdziały w monografiach naukowych w języku angieskim
  • Kotowski, W., Dembek W., Pawlikowski. P. 2017. Poland. W: Joosten, H, Tanneberger, F, Moen, A. (red.): Mires and peatlands in Europe. Status, distribution and conservation. Schweizerbart Science Publ. In press.
  • Kotowski W., Ackerman, M., Grootjans, A.P., Klimkowska, A., Rößling, H., Wheeler, B. 2016. Restoration of temperate fens: matching strategies with site potential [W] Bonn, A., Allott, T., Evans, M., Joosten, H., Stoneman, R. (Red.) Peatland Restoration and Ecosystem Services – Science, Policy and Practice. Cambridge University Press. ISBN: 9781 1 070251 89.
  • Kotowski, W., Matysiak, A., Dziekańska I. Sielezniew M. 2009. High-value grasslands of the Kampinos National Park, Poland. (w) Veen, P., Jefferson, R., de Smidt, J., v. d. Straaten J. (eds.). Grasslands of Europe of high nature value. KNNV Publishing, Zeist, The Netherlands.
  • Bartoszuk H., Kotowski W. 2009. The large high value wetlands of the Biebzra Valley, Poland. (w) Veen, P., Jefferson, R., de Smidt, J., v. d. Straaten J. (eds.). Grasslands of Europe of high nature value. KNNV Publishing, Zeist, The Netherlands.
  • Okruszko T., Maltby E., Szatyłowicz J. Mirosław-Swiatek D., Kotowski W. (red.) 2007. Wetlands: Monitoring, Modelling and Management. Taylor and Francis Group, London. 347 p.
  • Klimkowska, A. Dzierża P., Brzezińska K., Kotowski W., Van Diggelen R. 2007. Całowanie peatland / Torfowisko Całowanie. [in] Grootjans A., Wołejko L. Conservation of wetlands in Polish agricultural landscapes / Ochrona mokradeł w rolniczych krajobrazach Polski. Wyd. Klubu Przyrodników. 47-62.
  • Brzezińska K., Kotowski W., Klimkowska A., Wołejko L. 2007. The Agri-environmental programme for nature areas in Poland / Ochrona przyrody w programach rolnośrodowiskowych w Polsce. [in] Grootjans A., Wołejko L. Conservation of wetlands in Polish agricultural landscapes / Ochrona mokradeł w rolniczych krajobrazach Polski. Wyd. Klubu Przyrodników. 63-73.
  • Brzezińska K., Dzierża P., Klimkowska A., Kotowski W. 2007. Economical use of peatland / Gospodarcze wykorzystanie torfowisk. [in] Grootjans A., Wołejko L. Conservation of wetlands in Polish agricultural landscapes / Ochrona mokradeł w rolniczych krajobrazach Polski. Wyd. Klubu Przyrodników. 74-83.
  • Kotowski, W., Penning, E., Platteeuw, M., Siedlecki, T. & de Swart, E. 2006. Case Studies. [w] Blackwell, M.S.A. & Maltby E. (Eds.), Ecoflood guidlines: how to use floodplains in flood risk prevention. Brussels.
  • Plateeuw, M. & Kotowski, W. 2006. Floodplain restoration contributes to nature conservation. [w] Blackwell, M.S.A. & Maltby E. (Eds.), Ecoflood guidlines: how to use floodplains in flood risk prevention. Brussels.
  • Klimkowska A., Lammers T. & Kotowski W. 2005. Fen restoration by topsoil removal: assessing the ecological and economical prospects in Poland. In: Kotowski W., Okruszko T. (Eds.), Anthropogenic influence on wetlands biodiversity and sustainable management of wetlands. WETHYDRO, Warszawa.
  • Kotowski W., Okruszko T. (Eds.), 2005. Anthropogenic influence on wetlands biodiversity and sustainable management of wetlands. WETHYDRO, Warszawa.
  • Kotowski W., Piórkowski H. 2004. Poland. [w] Strategy for Peatland Protection in Central Europe. Wetlands International, Wageningen.
  • Kotowski, W. 2002. Fen communities: ecological mechanisms and conservation strategies. Rozprawa doktorska, Groningen University. Van Denderen, Groningen.
  • Kotowski W., Rycharski M., Dembek W. 2000. Wetland areas in the Econet-Poland system in the context of the rural areas development policy. [w] Natura 2000, Rural Development and Ecological Networks. IUCN, Warszawa. Ss.: 65-73.
Publikacje w języku polskim:
  • Kotowski, W., Piórkowski H. 2009. Ekosystemy mokradłowe użytkowane rolniczo. W: Mioduszewski W., Dembek W. (red.) Woda na obszarach wiejskich. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Instytut Melioracji i Użytków Zielonych. Warszawa, Falenty. Ss: 101-107.
  • Rycharski, M., Kotowski, W. 2009. Renaturyzacja mokradeł. W: Mioduszewski W., Dembek W. (red.) Woda na obszarach wiejskich. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Instytut Melioracji i Użytków Zielonych. Warszawa, Falenty. Ss: 287-293.
  • Kotowski, W. Piórkowski, H. 2006. Znaczenie ekologiczne ekosystemów mokradłowych użytkowanych rolniczo. [w] W. Mioduszewski (red.), Woda w krajobrazie rolniczym. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, Rozprawy naukowe i monografie, 18: 70-79.
  • Siedlecki, T., Kotowski, W. 2006. Renaturyzacja dolin rzecznych jako metoda ochrony przeciwpowodziowej – efekty przyrodnicze wybranych projektów europejskich. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 6: 317-334.
  • Wołejko L., Grootjans A.P. 2006 (red.). Zachowanie torfowisk w zmieniającym się krajobrazie rolniczym Polski / Conserving Polish peatlands in changing agricultural landscapes. Klub Przyrodników, in press. Współautorstwo 3 rozdziałów.
  • Kotowski, W. 2003. Łąki półnaturalne, pastwiska ekstensywne, użytki przyrodnicze (Seminatural meadows, extensive pastures, nature refuges). Biblioteczka Programu Rolnośrodowiskowego. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 32 pp.
  • Kotowski, W., 2002. Wartości przyrodnicze fitocenoz siedlisk rolniczych w dolinach rzecznych (Nature values of plant communities in agricultural habitats of river valleys). In: Dembek W. (ed) Aktualna problematyka ochrony mokradeł 2. Wydawnictwa IMUZ, Falenty.
  • Piórkowski, H., Rycharski, M. & Kotowski, W., 2002. Rola organizacji pozarządowej w czynnej ochronie torfowisk – Bagno Całowanie w Mazowieckim Parku Krajobrazowym (The role of a no—governmental organisation in peatland conservation – the Całowanie Peatland in the Mazowiecki Landscape Park ). In: Dembek W. (ed) Aktualna problematyka ochrony mokradeł 2. Wydawnictwa IMUZ, Falenty.
  • Rycharski, M., Szewczyk, M., Oświecimska-Piasko, Z., Kotowski, W. & Dembek W., 2002. Uwarunkowania renaturalizacji małych dolin rzecznych zasiedlonych przez bobry (Restoration problems in small river valleys inhabited by beavers). In: Dembek W. (ed) Aktualna problematyka ochrony mokradeł 2. Wydawnictwa IMUZ, Falenty.
  • Rycharski, M., Szewczyk, M., Oświecimska-Piasko, Z. & Kotowski, W., 2001. Rola bobrów w renaturalizacji doliny Małynki (The role of beavers in restoration of the Małynka Valley). Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie nr 382 s. 547-553.
  • Kotowski, W., Rycharski, M. & Dembek, W. 1999. Mokradła w sieci ECONET-Polska (Wetlands in ECONET-Poland). In: Dembek, W. (ed.) Aktualna problematyka ochrony mokradeł. Materiały Seminaryjne IMUZ 43: 39-45.
  • Jędryka, E., Rycharski, M., Kotowski, W. & Szewczyk, M. 1999. Renaturalizacja obszarów zmeliorowanych jako alternetywa dla podtrzymywania nierentownej produkcji rolniczej (Restoration of agriculturally reclaimed areas as an alternative for maintenance of unprofitable agricultural production). In: Gospodarowanie na użytkach zielonych w warunkach rolnictwa integrowanego. Materiały Seminaryjne IMUZ 44: 149-158.
  • Rycharski, M., Jędryka, E., Kotowski, W., Szewczyk, M. & Dembek W. 1999. Meandryzacja koryta Dolnej Rudni jako podstawa renaturalizacji jej doliny (Reconstruction of meandering riverbed in the lower Rudnia Valley as a basis for the restoration of a river valley). In: Dembek, W. (ed.) Aktualna problematyka ochrony mokradeł. Materiały Seminaryjne IMUZ 43: 177-189.